Het huis verenigt de Liga voor Mensenrechten en zijn Franstalige tegenhanger de Ligue des Droits Humains. Vroeger werkten beide organisaties vaak naast elkaar. Nu bundelen ze hun energie, expertise en middelen. “Bijna alle mensen die er werken, zijn vrijwilligers”, vertelt Olivia Venet, advocate en voorzitter van de Ligue des Droits Humains.

Molenbeek

De locatie van het Huis voor Mensenrechten is niet toevallig gekozen, Molenbeek, waar in 2016 een aanslag op de metro werd gepleegd. Eén van de slachtoffers was Lauriane Visart, een juriste. Haar familie lanceerde toen een oproep om niet toe te geven aan de haat maar te kiezen voor solidariteit. Hun gift gaf het startschot voor het Huis voor Mensenrechten. En dan was er nog een lening nodig. Daarvoor trokken ze naar vdk bank. Kati vertelt: “Die scoren het beste op respect voor de mensenrechten. Zij hebben een enorm streng beleid op dat vlak. Dat gaf de doorslag. Ze zijn ook enthousiast en denken mee na.”

Mensenrechten raakt aan alles in onze samenleving. Het gaat over een betere beveiliging van onze privacy, de strijd tegen de wapenhandel, de rechten vrijwaren van vrouwen, ouderen, gevangenen, asielzoekers.

Een recent voorbeeld is de contact tracing app. “Wij hebben van in het begin op de rem geduwd”, vertelt Kati. “We hadden de regering gewaarschuwd. Als die niet de data van gebruikers beschermt, gaan zij die app niet installeren. Nu scoort de app daar veel beter op.” Nog een privacy issue dat ze aankaartten, gaat over de opname van de vingerafdruk op de identiteitskaart. Kati verklaart: “Die vingerafdrukken worden een tijd bewaard. Gebeurt dat wel veilig? En gaat het fraude wel tegen? Online niet in ieder geval. Het risico is gewoon te groot. Een wachtwoord dat wordt gehackt, kan je vervangen, een vingerafdruk niet.” 

Een andere recente case gaat over de inkomensgarantie voor ouderen (IGO). Die garandeert een toeslag aan ouderen met een te laag pensioen. Om fraude tegen te gaan, moeten postbodes controleren of ze op het aangegeven adres wonen. Maar tijdens Corona verblijven zij misschien tijdelijk bij een partner of familielid. “Dan zouden ze dat inkomen kwijtspelen. Het gaat dus om heel concrete dingen. Over de mogelijkheid om je rekeningen te betalen. Over al dan niet op straat belanden”, benadrukt Olivia. Het Huis voor Mensenrechten heeft de minister aangeklampt om de controles te staken en heeft die slag thuisgehaald.

Er is zoveel werk aan de winkel en er zijn maar beperkte financiële middelen. Het Huis voor Mensenrechten wil inzetten op de sensibilisering van jongeren. “Zij moeten begrijpen hoe belangrijk mensenrechten zijn wanneer ze de schoolbanken verlaten”, vertelt Kati. “Dan zouden beleidsmakers veel minder kansen krijgen om mensenrechten te schenden.” 

De huidige polarisatie in onze samenleving maakt alles moeilijker, stelt Olivia: “In de nasleep van de aanslag op 9/11, werden mensenrechten aan de kant geschoven in de naam van de strijd tegen terreur. Zo werden er telefoongegevens van burgers bijgehouden. We mogen niet het doel van de strijd tegen terrorisme vergeten. Dat is net de bescherming van de mensenrechten en niet de schending ervan.” Er is net nood aan meer mensenrechten, meer verbinding. Dan zou onze maatschappij er volgens Kati heel anders uitzien: “We moeten teruggrijpen naar de lessen van WOII. Naar de geest van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Dat heeft jaren voorspoed gebracht."

Op naar een betere samenleving

"De droom is dat het Huis voor Mensenrechten overbodig wordt. Dat iedereen zo doordrongen is van het belang ervan dat er geen Huis meer nodig is”, zegt Kati. Intussen hopen ze de strijd voor de mensenrechten ook ten dienste te stellen van de klimaatstrijd. Voor een toekomst op onze planeet waarin de mens en alle andere wezens gezond kunnen samenleven. In solidariteit met elkaar. In die visie vindt het Huis voor Mensenrechten een partner in vdk bank.

Maar er is nog werk aan de winkel. Het Huis voor Mensenrechten moet nog brandveilig gemaakt worden en een inrichting krijgen. Wil jij een bijdrage leveren?