Aan het woord is Lenn Coussement, projectcoördinator van Warmte Verzilverd. “Dit grijze gebouwtje aan de rand van de Agfa-Gevaert site is ons warmtestation. Agfa maakt allerlei producten op hoge temperaturen en de restwarmte van hun ovens ging vroeger gewoon naar buiten langs de schoorsteen. Nu nemen wij een stukje van die warmte af om gebouwen te verwarmen.” Het warmtestation bestaat uit dikke metalen buizen, een hele hoop kabels – “datakabels” – enorme vaten en een uit de kluiten gewassen computer – “de PLC”. Lenn vertelt over warmtewisselaars, expansieventielen en buffervaten. Maar: “Een warmtenet is eigenlijk gewoon een stelsel buizen waar warm water door stroomt. Agfa heeft al een warmtenet waarmee andere gebouwen op hun eigen site worden verwarmd. Op dat net hebben wij een aftakking gemaakt hier in dit warmtestation. De pompen zorgen ervoor dat het warm water dat wij nodig hebben voor de verwarming, rond kan gaan naar de gebouwen die we verwarmen.”

Die gebouwen zijn er heel wat. “Het woonproject van Revive – Minerve – ligt hier iets verderop, ten Zuiden van het warmtestation en op de grens tussen Edegem en Mortsel. Daar zullen op termijn 350 gezinnen wonen die wij allemaal van duurzame warmte gaan voorzien. De eerst opgeleverde units worden daar nu al drooggestookt met onze warmte. In de buurt van die site nemen ook drie kmo’s warmte af: Papayou (een binnenspeeltuin), Triakon (een drukkerij) en Opnieuw & Co. Vlak aan het Minerve project, in Loods 409, zal Opnieuw & Co de grootste kringwinkel van Vlaanderen openen. Ten Noorden van het warmtestation staat woonwijk Zilverkwartier in de steigers, een nieuwbouwproject met nog eens 83 appartementen. Ook daar zijn we aan de droogstook bezig.”

Die grootschaligheid is overigens een noodzakelijke voorwaarde voor Warmte Verzilverd. Het is niet het enige warmtenet in Vlaanderen, maar wel het eerste dat op deze schaal levert aan particulieren. “De infrastructuurwerken zijn enorm. Voor slechts één of een paar woningen zouden ze niet rendabel zijn. In zo’n nieuwbouwproject zitten wij mee in de ontwerpfase en kunnen wij alle woningen in één keer aansluiten. Kunnen we dat niet, dan wordt een project financieel onhaalbaar.” En wat met de kost voor de afnemers? “Voor de afnemers van onze warmte hanteren we het ‘niet-meer-dan-anders-principe'. Dat betekent dat zij nooit meer betalen voor onze warmte dan als ze gas zouden afnemen. In de praktijk betalen ze zelfs minder dan de actuele gasprijs. Daarnaast vragen we een vaste vergoeding die te vergelijken is met de kost voor het onderhoud van een gasketel. Alles samen is het voor onze klanten dus een besparing.”

Wat betekent het warmtenet van Agfa-Gevaert en Warmte Verzilverd nu voor het klimaat? “De processen van Agfa zijn wat ze zijn. Hun gebruik van fossiele brandstoffen is op de productiesite onveranderd. Maar ze hebben wel een positieve impact op het milieu omdat ze nu hun restwarmte delen met de buurt. Op de plaatsen waar wij Agfa-warmte leveren, hebben we gasketels geëlimineerd. De grote klimaatwinst wordt dus geboekt bij de bedrijven en de particulieren die we van het gas afhelpen." Voor 2021 komt dat neer op een CO2-besparing van 1.000 ton. Tegen 2026, wanneer alle afnemers die een overeenkomst hebben met Warmte Verzilverd de units ook zullen bewonen, zal dit oplopen tot 2.000 ton, het equivalent van 18,2 miljoen gereden kilometers.

Om dit huzarenstukje te verwezenlijken deed Agfa een aantal investeringen om het eigen netwerk uit te rusten zodat ervan afgenomen kon worden. Maar al de rest – het warmtestation, de leidingen door en onder de straten, de graafwerken – zijn investeringen van Warmte Verzilverd. Ongeveer de helft van de hoofdsom voor de warmtenetten is eigen kapitaal dat met de coöperaties werd opgehaald. Geld van de burgers dus. De andere helft is een lening bij vdk bank. “Dat is een heel fijne samenwerking. Aanvankelijk waren er veel banken geïnteresseerd maar de keuze viel op vdk bank. Bij vdk bank kregen we niet alleen goede financiële voorwaarden, uit het voorstel konden we ook opmaken dat de bank oprecht enthousiast was over ons project. Hun kleinschalige imago en focus op milieu-impact - zeker ten opzichte van de grote, minder duurzame, concurrenten - was een doorslaggevende factor.”